Ψηφιακοί νομάδες: Μια ανερχόμενη δύναμη στο σύγχρονο τουριστικό οικοσύστημα
(Oικονομικός Ταχυδρόμος, 22/7/2022)
Της Ολυμπίας Κ. Αναστασοπούλου*
Το 2020, με την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού, ο πλανήτης έγινε μάρτυρας τεκτονικών αλλαγών στην παγκόσμια αγορά της εργασίας. Η τηλεργασία βρέθηκε στο επίκεντρο των επιχειρήσεων, με την υγειονομική κρίση να φέρνει στο προσκήνιο σημαντικές προκλήσεις για τις ίδιες αλλά και τους εργαζόμενους. Παράλληλα όμως, αναδείχτηκαν νέες ευκαιρίες και προοπτικές για τους απασχολούμενους με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό των ψηφιακών νομάδων (digital nomads).
Η αγορά των ατόμων που εργάζονται από απόσταση με απαραίτητο εξοπλισμό έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και προϋπόθεση μια ποιοτική και οικονομική σύνδεση στο Διαδίκτυο, όπως και ένα φιλόξενο περιβάλλον, είναι διαρκώς αυξανόμενη.
Η έρευνα της MBO Partners
Τελευταία έρευνα της MBO Partners καταγράφει ότι μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια οι ψηφιακοί νομάδες μόνον από τις ΗΠΑ μπορεί να φτάσουν τα 64 εκατομμύρια. Πρόκειται για άτομα διαφόρων κατηγοριών και εισοδημάτων. Το ένα τρίτο αυτών είναι γυναίκες, με το 54% άνω των 38 ετών, ενώ ένας στους έξι έχει ετήσιο εισόδημα άνω των 75.000 δολαρίων.
Ως ισχυρό κίνητρο καταγράφεται η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, σε περιβάλλοντα που θα διευκολύνουν την εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Με την πρόοδο στους εμβολιασμούς και την άρση των περιορισμών στα ταξίδια, ο πληθυσμός των ψηφιακών νομάδων εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει σημαντική, αν όχι απότομη αύξηση.
Ένα δισεκατομμύριο ψηφιακοί νομάδες έως το 2025
Όλα τα μέχρι στγιμής δεδομένα δείχνουν γρήγορη ανάπτυξη του ευέλικτου ανεξάρτητου εργατικού δυναμικού στις δυτικές κοινωνίες. Ο Pieter Levels, ιδρυτής του nomadlist.com, υπολογίζει ότι ένας στους τρεις ελεύθερους επαγγελματίες γίνεται «Digital Nomad» και εκτιμά ότι μέχρι το 2035, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα είναι Digital Nomads.
Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι ψηφιακοί νομάδες στρέφουν το ενδιαφέρον τους και στη χώρα μας. Τα ελληνικά νησιά επιλέγουν πλέον όχι μόνο ξένοι συνταξιούχοι, αλλά και επαγγελματίες που βρίσκονται στην πιο παραγωγική τους ηλικία, ενισχύοντας τόσο τις τοπικές οικονομίες, όσο και το brand name της Ελλάδας στο εξωτερικό.
Για τους δε Ευρωπαίους Digital Nomads, ένα τεράστιο πλεονέκτημα είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στις έδρες των ευρωπαϊκών εταιρειών με σύντομο χρόνο ταξιδιού όταν χρειάζεται να γίνει, δεν απαιτεί ταξιδιωτικές διατυπώσεις για εντός Schengen μετακινήσεις και παράλληλα προσφέρει κάποιες από τις ομορφιές των κορυφαίων “εξωτικών” προορισμών (πολλές παραλίες σε κοντινές αποστάσεις, μεγάλο καλοκαίρι, ήπιοι χειμώνες).
Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της ιστοσελίδας InsureMyTrip , η πατρίδα μας κατατάσσεται στην έκτη θέση παγκοσμίως, από πλευράς καταλληλόλητας για τους ψηφιακούς νομάδες.
Τα ελληνικά πλεονεκτήματα
Σε μια εποχή, λοιπόν, που η εργασία αλλάζει μορφή και τα κράτη ανταγωνίζονται για να κερδίσουν όσους παρέχουν υπηρεσίες εξ αποστάσεως, η Ελλάδα είναι μία χώρα που μπορεί να προσελκύσει ψηφιακούς νομάδες για πολλούς λόγους, όπως η καλή ποιότητα ζωής που προσφέρει, οι εξαιρετικές κλιματικές συνθήκες, το φτηνό κόστος ζωής, οι αυξημένες δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού της, η διοικητική επάρκεια του κρατικού μηχανισμού, αλλά και το ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί ειδικά για αυτούς τους εργαζομένους από το 2021.
Η κυβέρνηση ψήφισε νόμο με τον οποίο δίνεται έκπτωση 50% στον φόρο εισοδήματος για τους ψηφιακούς νομάδες που θα εγκατασταθούν στην χώρα μέσα στο έτος.
Η φοροαπαλλαγή θα έχει διάρκεια επτά ετών και έχει δύο απαραίτητες προϋποθέσεις:
– O εργαζόμενος να μην έχει υπάρξει στο παρελθόν φορολογικός κάτοικος της Ελλάδας και
– να μην έχει αφαιρέσει αντίστοιχη θέση εργασίας από την Ελλάδα.
Συνεργασία με την Visa
Φέτος τον Μάρτιο, τρόποι συνεργασίας με την Visa στο πρόγραμμα Digital Nomads για τα στελέχη της εταιρείας, στο πλαίσιο της στρατηγικής του Υπουργείου Τουρισμού για τους ψηφιακούς νομάδες, συζητήθηκαν στο περιθώριο της υπογραφής της συμφωνίας συνεργασίας για παροχή δεδομένων συναλλαγών μεταξύ του Υπουργείου Τουρισμού και της Visa.
Η προοπτική προώθησης της Ελλάδας ως προορισμού απομακρυσμένης εργασίας για τα στελέχη της εταιρείας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς εκτιμάται πως η Visa μπορεί να στέλνει σε κυλιόμενη βάση ένα ποσοστό έως και 3% του προσωπικού της ετησίως στη χώρα μας (21.500 άτομα) και μάλιστα σε περιόδους και εκτός καλοκαιρινής σεζόν.
Η πρωτοβουλία Digital Nomads του Υπουργείου Τουρισμού έχει ήδη ξεκινήσει πιλοτικά σε πρώτη φάση στις πόλεις Ερμούπολη, Ηράκλειο και Καλαμάτα, ενώ ανάλογες πρωτοβουλίες έχει αναλάβει και η Marketing Greece. Είναι ενδεικτικό ότι η Αθήνα την τελευταία πενταετία έχει τον τρίτο πιο γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως, μεταξύ των πιο δημοφιλών προορισμών για ψηφιακούς νομάδες.
Μέσω της ανωτέρω συμφωνίας, το Υπουργείο Τουρισμού διασφάλισε την απόκτηση πολύτιμων δεδομένων για την τουριστική ανάπτυξη στη χώρα. Η Visa θα παραδώσει αυτοτελείς πίνακες, στους οποίους θα παρέχεται μια δωδεκάμηνης διάρκειας συνολική ανάλυση των δαπανών τουριστών στην Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκαν από ξένες κάρτες Visa. Η συμφωνία προβλέπει μάλιστα ότι οι πίνακες θα επικαιροποιούνται από την Visa για τρία ακόμη έτη, ενώ η εταιρεία θα προωθήσει την Ελλάδα ως προορισμό σε διεθνείς κατόχους καρτών της και, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, θα αναπτύξει μια ιστοσελίδα-πλατφόρμα ταξιδιών ειδικά αφιερωμένη για το σκοπό αυτό.
Όφελος της τάξης των 1,6 δισ. ευρώ
Τούτων λεχθέντων, αξίζει να επισημανθεί ότι η χώρα μας θα είχε όφελος της τάξεως του 1,6 δισ. ευρώ, εάν προσείλκυε για μόλις έξι μήνες 100.000 ψηφιακούς νομάδες που έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν από οποιοδήποτε σημείο στον κόσμο.
Το ποσό αυτό ή έστω μέρος του, όπως προκύπτει από μελέτη του φορέα MIT Enterprise Forum και ισοδυναμεί με εισπράξεις 2,5 εκατομμυρίων τουριστικών αφίξεων για μία εβδομάδα διαμονής , επιδιώκουμε να διεκδικήσουμε δυναμικά καθώς οι ψηφιακοί νομάδες πέραν του ότι τονώνουν την αγορά, καθώς εργάζονται και συγχρωτίζονται αλληλοεπιδρώντας με τον τοπικό πληθυσμό, αφήνουν παράλληλα τεχνολογικό και δημιουργικό αποτύπωμα. Επιπροσθέτως, συμβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης ακινήτων, στην τοπική αγορά, στην προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών και άρα στην ανάγκη ίδρυσης σχετικών επιχειρήσεων.
Επιπλέον δημιουργούν και σαφή άυλα οφέλη όπως:
-Τη διαθεσιμότητα καταρτισμένων στελεχών στην κοινότητα με την συνεπαγόμενη συνεισφορά στο δυναμικό μια πόλης ή χώρας και την διάχυση γνώσης ή επιρροής σε επαγγελματικά πεδία συναφούς δραστηριότητας.
-Την αύξηση ζήτησης σε ποιοτικές υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών με συνεπακόλουθο την αναβάθμιση των τοπικών υποδομών και τη βελτίωση των ταχυτήτων internet.
-Την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών εστίασης και ψυχαγωγίας.
Διαφήμιση της χώρας
Σε τελική ανάλυση, οι ψηφιακοί νομάδες αποτελούν εστίες θετικής προβολής και διαφήμισης της χώρας μας και της περιοχής που φιλοξενούνται, αφού στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση, λειτουργούν ως επί το πλείστον ως θετικοί influencers από την εμπειρία τους στην πατρίδα μας.
Η Ελλάδα έχει τα μέσα για να προσελκύσει αυτήν την αναδυόμενη κατηγορία επισκεπτών που συνδυάζει την απομακρυσμένη εργασία με μια διαφορετική ποιότητα ζωής. Είναι ένα κομμάτι της πίτας που θέλουμε στη χώρα, καθώς ενισχύει κατά κύριο λόγο τον off-season τουρισμό, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και εντέλει τη βιωσιμότητα του τουριστικού μας οικοσυστήματος. Χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες και δίνουμε τη δυνατότητα να ανοίξει έτσι η βεντάλια του τουριστικού προϊόντος και με έναν άλλο, διαφορετικό τρόπο καθιστώντας τη πατρίδα μας προορισμό όχι μόνο για τουρισμό, αλλά και για απασχόληση, για επιχειρηματικότητα και για καινοτομία.
* Η Ολυμπία Κ. Αναστασοπούλου είναι Γενική Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Δικηγόρος & Διαμεσολαβήτρια.
